Wielu przedsiębiorców żyje w błędnym przekonaniu, że dopóki firma generuje zysk na fakturach, jest bezpieczna. Tymczasem historia biznesu pełna jest przykładów bankructw rentownych firm. Bezpośrednią przyczyną upadłości prawie zawsze jest utrata płynności finansowej, czyli zdolności do terminowego regulowania zobowiązań.

1. Definicja Niewypłacalności w Polskim Prawie

Zgodnie z Art. 11 Prawa Upadłościowego, dłużnik jest niewypłacalny, gdy utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Ustawodawca wprowadził tu dwa kluczowe domniemania:

  • Domniemanie płynnościowe: Niewypłacalność zachodzi, gdy opóźnienie w płatnościach przekracza 3 miesiące.
  • Domniemanie bilansowe: (Dla spółek) Niewypłacalność zachodzi, gdy zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku firmy przez okres 24 miesięcy.

Przekroczenie tych granic nakłada na zarząd obowiązek złożenia wniosku o upadłość w terminie 30 dni. Alternatywą – i ratunkiem – jest otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

2. 5 Sygnałów Ostrzegawczych (Których nie widać w bilansie)

Zanim księgowa przyniesie bilans, w firmie dzieją się rzeczy, które powinny zapalić czerwoną lampkę:

  1. Wydłużanie terminów płatności dostawcom: Zaczynasz płacić "najgłośniejszym", a nie tym z najstarszym terminem.
  2. Korzystanie z drogiego finansowania obrotowego: Chwilówki, faktoring bez regresu na wysoki procent, pożyczki od rodziny na wypłaty.
  3. Wzrost zapasów: Magazyn pełen niesprzedawalnego towaru zamraża gotówkę.
  4. Utrata kluczowego klienta: Jeśli jeden kontrahent odpowiadał za 30% przychodu, jego odejście tworzy natychmiastową lukę.
  5. Problemy z ZUS/US: Pierwsze opóźnienie w podatkach to często początek końca, jeśli nie wdrożysz planu naprawczego.
Analiza wskaźników finansowych

3. Jak obliczyć Lukę Płynności? (Przykład)

Nie potrzebujesz skomplikowanych narzędzi. Wystarczy prosta tabela w Excelu. Zestaw ze sobą:

  • A: Wpływy pewne: Płatności od klientów, które na pewno wpłyną w tym tygodniu.
  • B: Wydatki konieczne: Pensje, prąd, paliwo, rata leasingu (to, bez czego firma stanie).
  • C: Wydatki odraczalne: Faktury dostawców, z którymi masz dobre relacje.

Jeśli A < B, masz sytuację krytyczną. To moment na telefon do doradcy restrukturyzacyjnego.

4. Narzędzie: 13-Tygodniowa Prognoza Płynności (TWCF)

To standard w restrukturyzacji. Prognozujemy przepływy tydzień po tygodniu na kwartał do przodu. Dlaczego 13 tygodni? Bo to wystarczający czas, by zauważyć "ścianę" i podjąć działania (np. wystąpić o wakacje kredytowe), ale na tyle krótki, by prognoza była w miarę dokładna.

5. Odpowiedzialność karna (Art. 586 KSH)

Wielu prezesów nie zdaje sobie sprawy, że niezłożenie wniosku o upadłość w terminie to przestępstwo zagrożone grzywną, ograniczeniem wolności lub pozbawieniem wolności do roku. Otwarcie restrukturyzacji zwalnia z tego obowiązku i chroni przed odpowiedzialnością.

6. Jak odzyskać płynność? Narzędzia ratunkowe

Jeśli diagnoza wskazuje na utratę płynności, musimy działać wielotorowo:

  1. Faktoring: Natychmiastowe uwolnienie gotówki z faktur.
  2. Sale and Leaseback: Sprzedaż majątku (np. nieruchomości) firmie leasingowej i wzięcie go w leasing zwrotny. Uwalniasz kapitał zamrożony w murach.
  3. Standstill agreement: Porozumienie z bankami o "zawieszeniu broni" – wstrzymaniu spłat kapitałowych na 3-6 miesięcy.

Jeśli te działania to za mało, jedynym ratunkiem jest redukcja zadłużenia poprzez układ. Przeczytaj o tym w naszym Filarze Wiedzy.